Durgun sularda ve 25-45°C sularda bakteri oluşabilir. Lejyonella hastalığı “legionella pneumophilla” olarak adlandırılan bakterinin neden olduğu bir tür “akciğer enfeksiyonudur“. Leijyonella bakterisi nemli ve sulu ortamlarda yaşar ve çoğalır.Lejyoner hastalığının önemli risk faktörleri kişinin solunum direncini veya genel vücut direncini zayıflatan etkilerdir.Lejyonella bakterisi için en uygun sıcaklık 37°C ‘dir. 37°C sıcaklıkta ve uygun ortamda 2 saat içinde 2 katına kadar çıkabilir. Üremesinin durduğu sıcaklık 46°C’dir. 50°C’de ise ancak birkaç saat yaşayabilir. 60°C-70°C arasında yaşama şansı çok azdır.Boyler de lejyonella bakterisinin yaşayıp üremesi için uygun bir ortamdır. Lejyonella bakterisine karşı çeşitli dezenfekte yöntemleri geliştirilmiştir. Bunlar; “Isıtma ve yıkama”, “klorlama”, “ozonlama”, “yoğun ultra viyole ışığı ile muamele etmek” ve “anot oksidasyonudur”.
En yaygın bulaşma yolu binalardaki sıhhi tesisat ve klima tesisatıdır.
Solunabilen aerosolde (pulverize haldeki su ile hava karışımında) su tanecik büyüklükleri 1-5 mikron çap aralığındadır. Lejyonella hastalığının oluşabilmesi için, lejyonella bakterisiyle kirlenmiş suyun aerosol halinde solunması gerekir. Hastalık riski; solunum bakteri sayısı, solunum hızı ve süresiyle artmaktadır.
Lejyonella hastalığının riskinin azaltılması için bazı öneriler aşağıdadır.;
- Duşlar, dış başlıkları ve musluklar rutin olarak temizlenmeli, tortulardan kireç ve biofilm tabakalarından arındırılmalıdır.
- Kullanma suyu filtreleri 1-3 ayda bir temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.
- Boyler su sıcaklığının belirli sürelerle 65°C’ye çıkarılması gerekmektedir.
Tesisatta jejyonella üremesine uygun olan sistem ve elemanlar şunlardır;
- Soğutma kuleleri
- Buharlaşma kondenserler
- Duşlar
- Terapi havuzları, jakuziler
- Nemlendiriciler(özellikle sulu tipler)
- Süs havuz ve çeşmeleri, fiskiyeler
- Kullanma suyu ve spreyler
- Sprinkler sistemi (yangın söndürme sistemleri)
- Bina dışında bulunan su depoları (plastik, metal v.b.) güneş ışığı ile ısındıkları için potansiyel ortam oluştururlar.
Kaynak: Kalorifer Tesisatı Hesabı
Prof. Dr. Hikmet Karakoç